هه‌رچه‌نده‌ خۆویستن وه‌كو ووشه‌یه‌كی دواكه‌وتنخوازانه‌ و تا ڕاده‌یه‌كی به‌رچاو قێزه‌وون و داماڵراو له‌ واتای مرۆیی دێته‌ به‌رچاو , به‌ڵام خاسیه‌تێكی ڕیشه‌یی مرۆڤ و توخمێكی پێشكه‌وتنخوازانه‌یه‌ . ئه‌وه‌ سیستمه‌ سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانی مه‌یدانی عه‌قڵ سالارییه‌ كه‌ ئه‌م خۆویستنه‌ی مرۆڤ به‌ شتێكی دزێو ده‌ناسێنن . ئه‌وه‌ ده‌سه‌ڵاتدارێتی گشته‌ به‌ سه‌ر تاكدا كه‌ خۆویستن به‌ مرۆیی بوونی مرۆڤ نامۆ ده‌كات . هه‌موو ڕێبازه‌ فه‌لسه‌فییه‌كان و دینه‌كان و بزووتنه‌وه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له‌ پرۆسه‌ی مێژوویی خۆیاندا و له‌ سه‌رده‌مه‌ هه‌ره‌ دێرینه‌كانه‌وه‌ تا ئێستا , به‌ گوێره‌ی گشتایه‌تی بوون , مرۆییان له‌ تاكایه‌تیدا بینیوه‌ . ته‌نانه‌ت ڕێبازه‌ فه‌لسه‌فی و بزووتنه‌وه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌ ڕادیكاله‌كانیش له‌ ڕوانگه‌ی گشتایه‌تی بوونه‌وه‌ی تاكه‌وه‌ , گرنگییان به‌ تاكایه‌تی داوه‌ . كاراساته‌كه‌ ئه‌مه‌یه‌ . په‌یدابوونی ئه‌م سه‌نترالیزمه‌یه‌ " مه‌ركه‌زیه‌ته‌یه‌ " بۆ گشتایه‌تی . ئازاد بوونی تاكایه‌تی له‌ لێدان له‌م گشتایه‌تییه‌دایه‌ . به‌ پێی بۆچوونی عه‌قڵ سالاریی , ته‌وه‌ره‌ به‌ستنی تاك به‌ ده‌وری گشتا , حاشا هه‌ڵنه‌گره‌ . ئه‌م بیرۆكه‌ی ته‌وه‌ره‌ به‌ستنی تاكه‌ به‌ ده‌وری گشتدا , هه‌موو هێزه‌ ڕاست و چه‌په‌كانی دونیا , هه‌ر له‌ دینه‌كان و لیبرالیسته‌كان و ناسیۆنالیسته‌كانه‌وه‌ تا ده‌گاته‌ كۆمۆنیسته‌كان , له‌ یه‌ك هاوكێشه‌دا كۆده‌كاته‌وه‌ . له‌م بیرۆكه‌ی ته‌وه‌ره‌ به‌ستنه‌ی تاكدا به‌ ده‌وری گشتدا , ئیسلامییه‌ك و ماركسییه‌ك ولیبرالیستێك , هیچ جۆره‌ جیاوازییه‌ك له‌ نێوانیاندا نییه‌ .
مرۆڤ كه‌ دێته‌ دونیاوه‌ , له‌ پێناوی كه‌سانی دیكه‌دا نایه‌ت و ناژی , به‌ڵكو بۆ خۆی دێت و ده‌ژی . بیرۆكه‌ی ته‌وه‌ره‌ به‌ستنی تاك به‌ ده‌وری گشتدا , یه‌كێك له‌ لایه‌نه‌ كۆنه‌په‌رسته‌كانی ئه‌وه‌یه‌ كه‌ چاره‌نووسی مرۆڤ دیاری ده‌كات و له‌ قاڵبی ده‌دات , پێش ئه‌وه‌ی بێته‌ دونیاوه‌ . به‌ واتایه‌كی تر مرۆڤ پێش ئه‌وه‌ی له‌ دایك ببێت بۆی دیاری كراوه‌ كه‌ دوای هاتن و جێهێشتنی ته‌مه‌نی منداڵیی ئیتر تاكێكه‌ له‌ كۆمه‌ڵ و ده‌بێت تاكایه‌تی خۆی به‌ پێی ته‌وه‌ره‌ به‌ستنی به‌ ده‌وری گشتدا , وه‌لا بنێت .
خۆویستن وه‌كو گه‌شه‌دارترین خاسیه‌تی تاكایه‌تی , به‌ عه‌یب و عار ده‌قه‌بڵێنرێت له‌ ئایدیای گشتگه‌رایی " گشتایه‌تی " دا . خۆویستن له‌ مرۆڤدا هێزی بزوێنه‌ری ژیانیه‌تی . مرۆڤ كه‌سه‌كانی دیكه‌ی به‌و بڕه‌ خۆش ده‌وێت كه‌ وه‌ڵام ده‌ره‌وه‌ن به‌ خۆویستنه‌كه‌ی . خۆشه‌ویستی به‌رئه‌نجامی خۆویستنه‌ . به‌و بڕه‌ی خۆویستنی مرۆڤێك جێگای گرنگی پێدانه‌ له‌ لایه‌ن به‌رانبه‌ره‌كه‌یه‌وه‌ , به‌و بڕه‌ مرۆڤه‌كه‌ به‌رانبه‌ره‌كه‌ی خۆش ده‌وێت " ڕێزێكی ده‌روونییانه‌ – ناخ ئامێزانه‌ – له‌ خۆویستنی به‌رانبه‌ره‌كه‌ی ده‌گرێت " . كه‌واته‌ خۆشه‌ویستی له‌ نێوان دوو كه‌سدا , بریتییه‌ له‌ ڕێز لێنانی ده‌روونییانه‌ " ڕێز لێنانی ده‌روونیی , ئامڕازی ده‌ربڕینی خۆشه‌ویستییه‌ " له‌ خۆویستنی یه‌كتری . كه‌واته‌ تۆ ویستن و له‌ دواییشدا ئه‌و ویستن , به‌رئه‌نجامی خۆویستنن . تۆ ویستن و ئه‌و ویستن " واته‌ ئه‌وی سه‌ربه‌خۆ نه‌ك نوێنه‌ری گشت " داوای قوربانی دان به‌ خۆویستن ناكه‌ن . چۆن ده‌كرێت مرۆڤ خۆی نه‌وێت و خه‌ڵكی دیكه‌ی بوێت ؟ ئه‌م خۆنه‌ویستنه‌ی به‌ سه‌ر مرۆڤدا ده‌یسه‌پێنن به‌ ناوی گشت ویستنه‌وه‌ " خزمه‌ت كردن به‌ گشت " , ئایدیایه‌كی تا سه‌ر مۆخ كۆنه‌په‌رستانه‌یه‌ . ئه‌م خۆنه‌ویستنه‌ی مرۆڤ كه‌ به‌ ناوی گشت ویستنه‌وه‌ دایده‌سه‌پێنن , بۆ نوێنه‌ر ویستنه‌ . كێ نوێنه‌رایه‌تی گشت بكات له‌و بارودۆخه‌دا , ده‌بێت ئه‌و ویستن بخرێته‌ جێگای خۆویستن . یانی خۆنه‌ویستن له‌ پێناوی ئه‌و ویستندا ده‌بێت . جا " ئه‌و " ئه‌گه‌ر كه‌سێك بێت , حوكومه‌تێك بێت , حزبێك بێت , میلیشیایه‌ك بێت , جیاوازییه‌ك له‌ هاوكێشه‌كه‌دا دروست ناكات . خۆویستن و گشت ویستن دوو شتی ناكۆكن به‌ یه‌كتری . جا نوێنه‌ری گشته‌كه‌ له‌ بارودۆخێكی دیاریكراودا هه‌ر شێوه‌یه‌كی تاك و كۆی به‌ خۆیه‌وه‌ گرتبێت , ده‌كه‌وێته‌ ناكۆكییه‌وه‌ له‌گه‌ڵ خۆویستنی به‌رانبه‌ره‌كه‌دا . به‌ هه‌ر بڕێك خۆویستن زیاد ببێت , به‌و بڕه‌ گشت ویستن كه‌م ده‌بێته‌وه‌ . ئه‌م گشت ویستنه‌ له‌ ژێر فشاری عه‌قڵدا و له‌ كۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تیدا بووه‌ به‌ نه‌ریتێكی باو . كه‌سایه‌تی مرۆڤ به‌ گوێره‌ی نوێنه‌رایه‌تی كردنه‌كه‌ی بۆ گشت دیاری كراوه‌ و ده‌كرێت . هه‌ڵپه‌ كردن بۆ نوێنه‌رایه‌تی گشت به‌ درێژایی هه‌موو مێژووی مرۆڤایه‌تی سه‌رتاپای كۆمه‌ڵگاكانی ئه‌م سه‌رزه‌وییه‌ی ڕێك به‌ ڕێك گرتووه‌ته‌وه‌ . ئه‌م نوێنه‌رایه‌تی گشته‌ وه‌كو زنجیره‌ مه‌راتیب له‌م سیستمه‌ سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تییانه‌ی جیهاندا , به‌ هه‌زار و یه‌ك شێوه‌ی گونجاو به‌ عه‌قڵ سالاریی , له‌ هه‌موو شوێنێكی كۆمه‌ڵگاكاندا ئاماده‌یی هه‌یه‌ . مامۆستا و مه‌لا و قه‌شه‌ و ڕابه‌ر له‌ قوتابخانه‌ و مزگه‌وت و كه‌نیسه‌ و خزبدا , نوێنه‌ری گشتن . كوێخا و به‌ڕێوه‌به‌ری ناحیه‌ و قایمقام و پارێزگار و سه‌ره‌ك كۆمار , له‌ دێ و دێشار " ناحیه‌ " و شارۆچكه‌ و شار و ووڵاتدا , نوێنه‌ری گشتن . گه‌وره‌ و بچوكی نوێنه‌ره‌كان به‌ پێی گه‌وره‌ و بچوكی گشته‌كانه‌ . تا گشتایه‌تییه‌كه‌ به‌رفراوان بێت , نوێنه‌ره‌كان گه‌وره‌ترن ,, وه‌ تا به‌رته‌سكیش بێت , نوێنه‌ره‌كان بچوكترن .
مرۆڤ پێش ئه‌وه‌ی بوویه‌كی كۆمه‌ڵایه‌تی بێت , بوویه‌كی تاكایه‌تییه‌ . واته‌ له‌ بنه‌ڕه‌تدا بوویه‌كی تاكایه‌تییه‌ , نه‌ك كۆمه‌ڵایه‌تی . ئه‌م كۆمه‌ڵایه‌تی بوونه‌ له‌ لایه‌ن عه‌قڵه‌وه‌ " عه‌قڵێكی زاڵ " داسه‌پاوه‌ به‌ سه‌ریدا . ئامڕازێكی دیكه‌ی سه‌ركوت كردنی مرۆڤه‌ له‌ لایه‌ن عه‌قڵه‌وه‌ . عه‌قڵ به‌ زۆر له‌ پێناوی ده‌سه‌ڵاتداراندا ده‌یهێنێته‌ ئه‌و مه‌یدانه‌وه‌ " مه‌یدانی كۆمه‌ڵایه‌تی بوون " . مرۆڤه‌كان له‌ پێناوی به‌دیهاتنی ئاره‌زووه‌كانیاندا ده‌چنه‌ په‌یوه‌ندییه‌كانه‌وه‌ له‌گه‌ڵ یه‌كتریدا . له‌ نه‌بوونی سیستمێكدا كه‌ ئاره‌زووه‌كان " خواسته‌ ده‌روونییه‌كان " ی هه‌موویان بۆ به‌دیهاتنه‌كانیان " به‌ ئه‌نجام گه‌یشتنه‌كانیان " ڕێك بخات , ده‌كه‌وونه‌ حاڵه‌تی ڕووبه‌ڕوو بوونه‌وه‌وه‌ له‌گه‌ڵ یه‌كتریدا . مرۆڤ كۆمه‌ڵایه‌تی بوونی له‌ پێناوی بردنه‌ پێشه‌وه‌ی تاكایه‌تیدا ده‌وێت , وه‌ كۆمه‌ڵایه‌تی بوونێكی ئاواهی " واته‌ كۆمه‌ڵایه‌تی بوون له‌ پێناوی تاكایه‌تیدا " بێگومان وه‌ڵام ده‌ره‌وه‌ ده‌بێت به‌ خواسته‌ ده‌روونییه‌كانی . ژیانی هاوبه‌شانه‌ی مرۆڤ له‌ پێناوی ژیانی تاكایه‌تیدا دروست بووه‌ . داسه‌پاندنی بیرۆكه‌ی كۆمه‌ڵایه‌تی بوونی مرۆڤ , داسه‌پاندنی سه‌ركوت كردنی یه‌كترییه‌ . وه‌ مێژوو هه‌تا ئێستا ئه‌وه‌ی سه‌لماندووه‌ كه‌ مرۆڤ به‌و بڕه‌ی بوویه‌كی تاكایه‌تییه‌ , به‌و بڕه‌ بوویه‌كی كۆمه‌ڵایه‌تی نییه‌ . كۆمه‌ڵگاكان له‌ كۆنه‌وه‌ هه‌تا ئێستا , له‌ سه‌ر بناغه‌ی زه‌بروزه‌نگ دامه‌زراوون . مه‌سه‌له‌ی كۆمه‌ڵایه‌تی بوونی مرۆڤ پاساوه‌ بۆ ته‌وه‌ره‌ به‌ستنی تاك به‌ ده‌وری گشتدا . پاساوه‌ بۆ خزمه‌ت كردن به‌ نوێنه‌ری گشت . پاساوه‌ بۆ به‌ فه‌ڕمی ناسینی ده‌سه‌ڵاتداران .
گشتیی كردنه‌وه‌ , هه‌میشه‌ ئایدیا و ئاره‌زووی تاكه‌ , گشتیی ده‌كرێته‌وه‌ . كه‌ یه‌كێك ئایدیاكه‌ی گشتی ده‌كاته‌وه‌ , یانی كۆنترۆڵی ئه‌وانی تر ده‌كات . یانی ده‌سه‌ڵات به‌ سه‌ر ئه‌وانی تردا ڕاده‌كێشێت . گشتی كردنه‌وه‌ و ده‌سه‌ڵات ئاوێزانی یه‌كتری ده‌بن . ئایدیاكه‌ چۆن گشتیی ده‌كرێته‌وه‌ , ده‌سه‌ڵاته‌كه‌ش ئاوا گشتیی ده‌كرێته‌وه‌ . یانی ئایدیا و ده‌سه‌ڵات , هه‌ردووكیان تاكایه‌تین , به‌ڵام گشتیی ده‌كرێنه‌وه‌ . نایه‌كسانی نه‌ك له‌ مه‌یدانی ده‌سه‌ڵاتدا , به‌ڵكو له‌ مه‌یدانی عه‌قڵیشدا , جێگیر بووه‌ . هیچ عه‌قڵێكی گشتیی نییه‌ له‌ بنه‌ڕه‌تدا تاك نه‌بێت .عه‌قڵی تاك كه‌ گشتیی ده‌بێته‌وه‌ , له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا , هه‌میشه‌ له‌ لایه‌ن تاكه‌وه‌ نوێنه‌رایه‌تی ده‌كرێت . نوێنه‌رایه‌تی كردنی تاك بۆ گشت , هه‌میشه‌ ده‌سه‌ڵات به‌رهه‌م ده‌هێنێت . هه‌موو ده‌سه‌ڵاتێكیش , هه‌میشه‌ زه‌بروزه‌نگ , له‌ ئاسته‌ جیاوازه‌كانیدا , به‌رهه‌م ده‌هێنێت . هه‌موو زه‌بروزه‌نگێكیش , نایه‌كسانی به‌رهه‌م ده‌هێنێت . كه‌واته‌ له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا , باس كردن له‌ له‌ یه‌كسانی مرۆڤه‌كان , جۆرێكه‌ له‌ خه‌یاڵ و خه‌وێكه‌ قه‌ت نایه‌ته‌ دی . گرفتی عه‌قڵی گشتیی له‌ویادایه‌ كه‌ له‌ بنه‌ڕه‌تدا عه‌قڵی تاكه‌ , وه‌ عه‌قڵی تاكیش هه‌میشه‌ له‌ لایه‌ن تاكه‌وه‌ نوێنه‌رایه‌تی ده‌كرێت . عه‌قڵی گشتیی له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا , هه‌میشه‌ نوێنه‌رایه‌تی تاك ده‌خوازێت ,, به‌ڵام له‌ مه‌یدانی ئاره‌زووه‌كاندا " خواسته‌ ده‌روونییه‌كاندا " نوێنه‌رایه‌تی كۆی تاكه‌كان ده‌خوازێت . له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا , نوێنه‌رایه‌تی ده‌سپێردرێت به‌ تاكێك یان كۆمه‌ڵێك تاك ,, به‌ڵام له‌ مه‌یدانی ئاره‌زووه‌كاندا ئه‌و نوێنه‌رایه‌تییه‌ ده‌سپێردرێت به‌ هه‌موو تاكه‌كان به‌ بێ جیاوازی ,له‌ مه‌یدانی خواسته‌ ده‌روونییه‌كانی مرۆڤدا , عه‌قڵی تاك كه‌ گشتی ده‌بێته‌وه‌ له‌ پێناوی هه‌موو تاكه‌كان " گشت "دایه‌ به‌ بێ جیاوازی ,, به‌ڵام له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا كه‌ عه‌قڵی تاك گشتی ده‌بێته‌وه‌ , له‌ پێناوی تاكێك یان كۆمه‌ڵێك تاكدایه‌ . عه‌قڵ له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا , یه‌كسانی عه‌قڵ بۆ مرۆڤه‌كان به‌ فه‌ڕمی ناناسێت , به‌ڵام له‌ مه‌یدانی خواسته‌ ده‌روونییه‌كاندا ئه‌و یه‌كسانییه‌ بۆ مرۆڤه‌كان به‌ فه‌ڕمی ده‌ناسێت .
گرفته‌كه‌ له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدایه‌ نه‌ك له‌ مه‌یدانی ئاره‌زووه‌كاندا . عه‌قڵ ته‌نیا توخمێكه‌ , به‌ڵام ئاره‌زووه‌كان ده‌یان و بگره‌ سه‌دانن ( ته‌نانه‌ت هه‌ر پێنج هه‌سته‌كه‌ی مرۆڤ " بینین و بیستن و بۆن كردن تام كردن و به‌ركه‌وتن –له‌مس-" ده‌چنه‌ بازنه‌ی ئاره‌زووه‌كانه‌وه‌ ) . عه‌قڵ تاكایه‌تی تاكی تایبه‌ت پیرۆز ده‌كات " ئه‌ڵبه‌ته‌ له‌ گشتایه‌تییه‌كی درۆیینه‌دا ئه‌و تاكایه‌تییه‌ی تاكی تایبه‌ت پیرۆز ده‌كات " , به‌ڵام ئاره‌زووه‌كان گشتایه‌تی پیرۆز ده‌كه‌ن " واته‌ كۆی هه‌موو تاكه‌كان به‌ یه‌كسانی " . عه‌قڵ " بێگومان له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا " نایه‌كسانی دابیین ده‌كات , به‌ڵام ئاره‌زووه‌كان یه‌كسانی دابیین ده‌كه‌ن . عه‌فڵ له‌ ژێر فشاری عه‌قڵی گشتیدا به‌ ڕاده‌ی جۆراوجۆر ڕێگری بۆ هاتنه‌دی ئاره‌زووه‌كان په‌یدا ده‌كات . به‌ڵام ئاره‌زووه‌كان ڕێگری بۆ هه‌ڵسووڕانی عه‌قڵ دروست ناكه‌ن . عه‌قڵ چه‌وساندنه‌وه‌ دروست ده‌كات , به‌ڵام ئاره‌زووه‌كان چه‌وساندنه‌وه‌ دروست ناكه‌ن " ده‌سه‌ڵات كه‌ خۆی ئامڕازی چه‌وساندنه‌وه‌یه‌ له‌ به‌رانبه‌ر مرۆڤدا , له‌ ژێر ڕێنمایی عه‌قڵدا نه‌بێت , ناتوانێت جووڵه‌ بكات " . عه‌قڵ نه‌ك هه‌ر ئامڕازی باڵانسی ئاره‌زووه‌كان و به‌دیهاتنه‌كانیانه‌ , به‌ڵكو ئامڕازی گیان له‌به‌ركردنیشیانه‌ . واته‌ ئامڕازی زیندوو ڕاگرتنی ئاره‌زووه‌كان , عه‌قڵه‌ . ڕێكخستن " ئۆرگه‌نایز كردن " به‌ بێ بوونی عه‌قڵ مه‌حاڵه‌ . بینین به‌ بێ بوونی عه‌قڵ مه‌حاڵه‌ . بیستن , بۆن كردن , تام كردن , ده‌ست لێدان , قسه‌ كردن , ڕابواردن , گه‌شت كردن , خۆده‌رخستن , خۆپارێزیی , ململانێ و ....هتد , به‌ بێ بوونی عه‌قڵ مه‌حاڵن " ئه‌مانه‌ كۆمه‌ڵێك به‌ڵگه‌ی لۆژیكییانه‌ی دیكه‌ن بۆ هه‌بوونی عه‌قڵ لای گیانه‌وه‌ران_ مه‌به‌ستم له‌ گیانه‌وه‌ران زیاتر جیهانی ئاژه‌ڵه‌ – " . ماده‌م عه‌قڵ ئامڕازی زیندوو ڕاگرتنی ئاره‌زووه‌كانه‌ , یانی سه‌رچاوه‌ی دۆزینه‌وه‌ی نهێنییه‌كانه‌ . كه‌واته‌ هه‌بوونی چه‌وساندنه‌وه‌ و نه‌هێشتنی په‌یوه‌سته‌ به‌ عه‌قڵه‌وه‌ . ئه‌وه‌نده‌ی كه‌ لای منه‌وه‌ ئه‌م بابه‌ته‌ ڕۆشنه‌ , عه‌قڵ له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا , به‌رهه‌م هێنه‌ری چه‌وساندنه‌وه‌یه‌ ,, به‌ڵام له‌ مه‌یدانی خواسته‌ ده‌روونییه‌كاندا , فه‌وتێنه‌ری چه‌وساندنه‌وه‌یه‌ . یانی عه‌قڵ له‌ مه‌یدانی فه‌رماندارییه‌وه‌ " عه‌قڵ سالاریی " ده‌بێت بگوێزرێته‌وه‌ بۆ مه‌یدانی پاشكۆیه‌تی " پاشكۆ بوون بۆ ئاره‌زووه‌كان " . عه‌قڵ له‌ فه‌رماندارییه‌كه‌یدا , تاكگه‌رایه‌ " مه‌به‌ست له‌ تاكی تایبه‌ته‌ " ,, به‌ڵام له‌ پاشكۆیه‌تییه‌كه‌یدا , گشتگه‌رایه‌ " كۆی تاكه‌كان به‌ یه‌كسانی " عه‌قڵ و فه‌رمانداریی و تاك و چه‌وساندنه‌وه‌ له‌گه‌ڵ یه‌كدان . عه‌قڵ و پاشكۆیه‌تی و گشت و یه‌كسانیش له‌گه‌ڵ یه‌كدان . هه‌موو عه‌قڵێكی تاك كه‌ له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا گشتیی ده‌بێته‌وه‌ , چه‌وساندنه‌وه‌ دروست ده‌كات . تاكگه‌رایی عه‌قڵ له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا , نوێنه‌ر گه‌راییه‌ . گشتی بوونه‌وه‌ی عه‌قڵی تاك له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا , تاك بوونه‌وه‌یه‌تی له‌ نوێنه‌رایه‌تی كردنیدا . هه‌ر ئه‌و عه‌قڵی تاكه‌ی كه‌ گشتی ده‌بێته‌وه‌ , له‌ نوێنه‌ردا جارێكی تر تاكڕه‌ویه‌تی پیاده‌ ده‌كاته‌وه‌ . گشتایه‌تی بۆ عه‌قڵ له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا درۆیینه‌یه‌ . گشتایه‌تی بۆ عه‌قڵ له‌ مه‌یدانی ئاره‌زووه‌كاندا ڕاسته‌قینه‌یه‌ . گشتایه‌تی هه‌میشه‌ له‌ سه‌ر بنه‌مای یه‌كسانی تاكه‌كان " هه‌ر هه‌موو تاكه‌كان به‌ بێ جیاوازی " ڕاسته‌قینه‌یه‌ و له‌ سه‌ر بنه‌مای نوێنه‌رایه‌تی درۆیینه‌یه‌ . ته‌وه‌ره‌ به‌ستن به‌ ده‌وری گشتدا له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا , له‌ ڕاستیدا ته‌وه‌ره‌ به‌ستنه‌ به‌ ده‌وری تاكدا " تاكی جیاكراوه‌ , دابڕاو , تایبه‌ت , نوێنه‌ر , خاوه‌ن ده‌سه‌ڵات " ,, به‌ڵام ته‌وه‌ره‌ به‌ستن به‌ ده‌وری تاكدا " هه‌ر هه‌موو تاكه‌كان به‌ بێ جیاوازی " له‌ مه‌یدانی ئاره‌زووه‌كاندا , له‌ ڕاستیدا ته‌وه‌ره‌ به‌ستنه‌ به‌ ده‌وری گشتدا " كۆی هه‌موو تاكه‌كان به‌بێ جیاوازی " . ئه‌م گشتایه‌تییه‌ی مه‌یدانی عه‌قڵ سالاری چونكه‌ بناغه‌كه‌ی تاكی تایبه‌ته‌ , درۆیینه‌یه‌ ,, به‌ڵام گشتایه‌تی مه‌یدانی ئاره‌زووه‌كان چونكه‌ بناغه‌كه‌ی تاكی گشته‌ " گشت تاكه‌كان به‌بێ جیاوازی " , ڕاسته‌قینه‌یه‌ . واته‌ تاكایه‌تی و گشتایه‌تی له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا دژ به‌ یه‌كن , به‌ڵام له‌ مه‌یدانی ئاره‌زووه‌كاندا یه‌كانگیرن . چه‌وسێنه‌ران به‌ هۆی ده‌سه‌ڵاته‌كه‌یانه‌وه‌ عه‌قڵی خۆیان گشتی ده‌كه‌نه‌وه‌ به‌ سه‌ر كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكدا . ئه‌وه‌ی كه‌ جێگای سه‌رنجه‌ ئه‌وه‌یه‌ كه‌ ده‌سه‌ڵاته‌كه‌یان بێ بوونی عه‌قڵ له‌گه‌ڵیدا بێ جووڵه‌یه‌ . ئه‌وه‌ عه‌قڵه‌ كه‌ ئامڕازی زیندوو ڕاگرتن و جووڵه‌ پێكردنی ده‌سه‌ڵاته‌كه‌یانه‌ . عه‌قڵ له‌گه‌ڵ ئه‌وه‌دا كه‌ ئامڕازی باڵانس پێكردنی ئاره‌زووه‌كان و به‌دیهاتنه‌كانیانه‌ و ئامڕازی زیندوو ڕاگرتنیشیانه‌ , له‌ هه‌مان كاتدا ده‌وری پاشكۆیه‌تی ده‌بینێت بۆ چه‌وسێنه‌ران نه‌ك ده‌وری فه‌رمانداری . پرسیاره‌كه‌ لێره‌دا ئه‌وه‌یه‌ : ئه‌گه‌ر عه‌قڵ ئامڕازی زیندوو ڕاگرتنی ده‌سه‌ڵاته‌ " ده‌سه‌ڵاتخوازیی وه‌ك یه‌كێك له‌ ئاره‌زووه‌كان " , چۆن له‌ ژێر فه‌رمانداریی ده‌سه‌ڵات خۆیدایه‌تی " پاشكۆی ده‌سه‌ڵاته‌ " ؟ چۆن ده‌كرێت عه‌قڵ ده‌وری پاشكۆیه‌تی ببینێت بۆ ده‌سه‌ڵات و له‌ هه‌مان كاتیشدا ده‌سه‌ڵات نه‌توانێت به‌ بێ بوونی عه‌قڵ هیچ جۆره‌ جووڵه‌یه‌ك " حه‌ره‌كه‌یه‌ك " بكات ؟ . وه‌ڵام بۆ ئه‌م حاڵه‌ته‌ له‌ دوو خاڵدا به‌رجه‌سته‌ ده‌بێته‌وه‌ : یه‌كێكیان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ عه‌قڵ و ئاره‌زووه‌كان _به‌ ده‌سه‌ڵاتیشه‌وه‌ _ دوو دیوی سكه‌یه‌كن و له‌ یه‌كتری جیا نابنه‌وه‌ ,, یه‌كێكی تریشیان ئه‌وه‌یه‌ كه‌ مه‌سه‌له‌ی عه‌قڵ و ئاره‌زووه‌كان پێكه‌وه‌ و هه‌ر هه‌مووشیان له‌گه‌ڵ یه‌كتریدا , سیستم ئامێزن و ژیانیان له‌ یه‌ك پرۆسه‌ی به‌رده‌وامدا به‌سه‌ر ده‌به‌ن .
ئه‌وه‌ی كه‌ تا ئێستا له‌م باره‌یه‌وه‌ و له‌م باسه‌دا ڕۆشنه‌ , تاكایه‌تی " مه‌به‌ست له‌ هه‌موو تاكێكه‌ به‌بێ جیاوازی " و گشتایه‌تی له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا درۆیینه‌ن و ته‌نیاوته‌نیا تاكی تایبه‌ت " نوێنه‌ری گشت " ڕاسته‌قینه‌یه‌ ,, به‌ڵام تاكایه‌تی " هه‌موو تاكێك به‌ بێ جیاوازی " و گشتایه‌تی له‌ مه‌یدانی ئاره‌زووه‌كاندا به‌ ته‌واوی ڕاسته‌قینه‌ن . كرۆكی كێشه‌ی مرۆڤایه‌تی ئه‌م تاكه‌ تایبه‌ته‌ " نوێنه‌ری گشته‌ " یه‌ و ئه‌م تاكه‌ش ته‌نیا له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریدا خاوه‌نی جێگاوڕێگایه‌ و له‌ مه‌یدانی ئاره‌زووه‌كاندا ناتوانێت به‌ هیچ جۆرێك , هیچ جۆره‌ جێگاوڕێگایه‌ك بۆ خۆی په‌یدا بكات . تاكی تایبه‌ت و عه‌قڵ سالاریی و ده‌سه‌ڵات له‌ هاوكێشه‌یه‌كدا كۆده‌بنه‌وه‌ كه‌ هه‌ڵوه‌شاندنه‌وه‌ی ئه‌و هاوكێشه‌یه‌ و ترازانی به‌شه‌كانی له‌ یه‌كتری و ڕاماڵینیان , ڕزگاری مرۆڤایه‌تی گرتووه‌ته‌ خۆ .
ئایینه‌كان و كه‌ڵچه‌ره‌كان و ئایدیا گشتییه‌كان , هه‌موویان به‌رهه‌می تاكی تایبه‌تن و به‌ هه‌ڵسووڕانیان له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالاریی و بازنه‌ی ده‌سه‌ڵاتدا , گشتیی بوونه‌ته‌وه‌ . ده‌سه‌ڵاته‌ سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان , به‌رهه‌می سیستمی عه‌قڵ سالاریی و تاكی تایبه‌تن . عه‌قڵ سالاریی خۆی به‌رهه‌می تاكی تایبه‌ته‌ و له‌ پرۆسه‌یه‌كی مێژوویی دوورودرێژدا و له‌ لایه‌ن ژماره‌یه‌كی هێجگار زۆره‌وه‌ له‌ تاكه‌ هه‌ڵسووڕاوه‌كانی مه‌یدانه‌ فكریی و سیاسیی و كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانه‌وه‌ , به‌ به‌رده‌وامیی له‌ سه‌ر ئاسته‌ جیاوازه‌كانه‌وه‌ مشتوماڵ كراوه‌ . عه‌قڵ سالاریی چونكه‌ به‌رهه‌می تاكی تایبه‌ته‌ و به‌ پێی ده‌سه‌ڵاتخوازیی ئه‌و تاكه‌ تایبه‌تانه‌ ده‌وروپشت و كۆمه‌ڵگا و دنیای بینیوه‌ و ده‌یبینێت , یه‌كسانی بوونه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاته‌كانی له‌ هیچ شوێنێكدا نه‌ناسیوه‌ و نایناسێت . عه‌قڵ سالاریی وه‌كو سیستمێكی فكریی , به‌ هه‌موو شێوه‌ جیاوازه‌كانیه‌وه‌ و له‌ گشت شوێنێكدا , له‌ سه‌ر بنه‌مای فه‌رمان ده‌ركردن و ده‌سه‌ڵات ڕاهێشتن , دامه‌زراوه‌ و داده‌مه‌زرێت . چه‌وساندنه‌وه‌ی مرۆڤ له‌ سه‌ر بناغه‌ی ئه‌م عه‌قڵ سالارییه‌وه‌ هاتووه‌ته‌ ئاراوه‌ . هه‌تا عه‌قڵ سالاریی بمێنێت , گشتی بوونه‌وه‌ی ئایدیای تاك له‌ بازنه‌ی ده‌سه‌ڵاتخوازییدا , ده‌مێنێت . خه‌بات كردن بۆ ڕزگار بوونی مرۆڤ له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالارییدا , یاسایی كردنه‌وه‌ی چه‌وساندنه‌وه‌ی مرۆڤه‌ به‌ شێوه‌ی تر .
ڕادیكالترین خه‌بات " به‌ شۆڕشه‌ كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كانیشه‌وه‌ " بۆ ڕزگار بوون , له‌ چاكسازیی زیاتر ناتوانێت واوه‌تر له‌و مه‌یدانه‌دا بڕوات . گرفتی كۆمۆنیسته‌كان په‌یوه‌ست بوونیانه‌ به‌م عه‌قڵ سالارییه‌وه‌ . په‌یوه‌ست بوون به‌ عه‌قڵ سالارییه‌وه‌ , یانی په‌یوه‌ست بوون به‌ به‌رنامه‌ڕێژیی ده‌سه‌ڵاتخوازییه‌وه‌ . په‌یوه‌ست بوونیش به‌و به‌رنامه‌ڕێژییه‌وه‌ , یانی په‌یوه‌ست بوون به‌ هه‌ڵیژاردنی تاكی تایبه‌ت و له‌وێشه‌وه‌ بانگه‌واز كردن بۆ نوێنه‌رایه‌تی كردنی گشت . نوێنه‌رایه‌تی كردنی گشتیش یانی ڕازی نه‌بوون به‌ عه‌قڵ و ده‌سه‌ڵاتی گشت . ئه‌م ڕازی نه‌بوونه‌ش به‌ عه‌قڵ و ده‌سه‌ڵاتی گشت , یانی به‌ فه‌ڕمی ناسینی هه‌ڵاواردن و پێداگرتن له‌ سه‌ر چه‌وساندنه‌وه‌ .
كۆنه‌په‌رستیی ئه‌م عه‌قڵ سالارییه‌ له‌ویادا نییه‌ كه‌ عه‌قڵ چالاكانه‌ هه‌ڵده‌سووڕێت , به‌ڵكو له‌ویادایه‌ كه‌ سه‌ركوتی ئاره‌زووه‌كانی مرۆڤ ده‌كات . مه‌سه‌له‌كه‌ سنووربه‌ندی نییه‌ بۆ هاتنه‌دی ئاره‌زووه‌كان له‌ دووتوێی سنوور نه‌ناسینه‌كه‌یاندا , به‌ڵكو سنووربه‌ندییانه‌ بۆ نه‌هاتنه‌دییان . عه‌قڵ له‌ مه‌یدانی عه‌قڵ سالارییدا , ئاره‌زووه‌كانی مرۆڤ له‌ هه‌موو ڕوویه‌كه‌وه‌ له‌ قاڵب ده‌دات . ڕێگای ڕزگار بوون له‌ عه‌قڵ سالاریی , یه‌كسانییه‌ له‌ ده‌سه‌ڵاتدا . لێره‌وه‌ ئاره‌زووه‌كانی مرۆڤ له‌ سه‌ركوتی عه‌قڵ ئازاد ده‌بن . گوێزانه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵات له‌ چینێكه‌وه‌ بۆ چینێكی تر , مامه‌ڵه‌ كردنێكی لۆجیكانه‌ نییه‌ , ئه‌گه‌ر ده‌سه‌ڵاتی تاكایه‌تی مرۆڤ بۆ هه‌ر هه‌موویان به‌بێ جیاوازیی , به‌ فه‌ڕمی نه‌ناسێت . وه‌ هه‌موو ده‌سه‌ڵاتێكی چینایه‌تی چونكه‌ له‌ سه‌ر ته‌وه‌ره‌ به‌ستنی تاك به‌ ده‌وری گشتدا دروست ده‌بێت و ئه‌و گشته‌ش له‌ دوایین لێكدانه‌وه‌دا تاكی تایبه‌ته‌ , ناكرێت ده‌سه‌ڵاتێكی چه‌وسێنه‌رانه‌ نه‌بێت . ده‌سه‌ڵاتی ناچه‌وسێنه‌رانه‌ ته‌نیا به‌ یه‌كسانی بوونه‌وه‌ی ده‌سه‌ڵاته‌ تاكایه‌تییه‌كان " هه‌ر هه‌موو مرۆڤه‌كانی كۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تی به‌بێ هیچ جۆره‌ جیاوازییه‌ك له‌ نێوانیاندا " دروست ده‌بێت . هه‌موو ده‌سه‌ڵاتێكی تاكایه‌تی , سه‌ركوت كردن له‌ مه‌یدانی كۆمه‌ڵایه‌تیدا , یه‌كێك له‌ خاسیه‌ته‌كانیه‌تی " ده‌سه‌ڵاته‌ سیاسی و كۆمه‌ڵایه‌تییه‌كان له‌ گه‌وره‌ بوونیانیاندا , گرمۆڵه‌ بوونی زیاتریانه‌ به‌ ده‌وری ئه‌م سه‌ركوته‌دا " وه‌ ته‌نیا ڕێگاش بۆ به‌رگرتن به‌و سه‌ركوته‌ , یه‌كسانی بوونه‌وه‌ی هه‌موو ده‌سه‌ڵاته‌ تاكایه‌تییه‌كانه‌ له‌ سه‌ر ئاستی كۆمه‌ڵگا . ئه‌م خاسیه‌تی سه‌ركوته‌ له‌ ده‌سه‌ڵاتی تاكایه‌تیدا , هه‌مان خاسیه‌تی بردنه‌ پێشه‌وه‌ی ململانێ و كۆنترۆڵ كردنی دیارده‌كانی سروشته‌ له‌ لایه‌ن مرۆڤه‌وه‌ .
مرۆڤ به‌ كاری به‌كۆمه‌ڵ توانیویه‌تی له‌ به‌رانبه‌ر دیارده‌كانی سروشتدا بوه‌سێته‌وه‌ و جه‌نگیان به‌ ڕوودا به‌رپا بكات . به‌ڵام ئه‌م كاری به‌كۆمه‌ڵه‌ هه‌میشه‌ كه‌موكوڕیی خۆی له‌ نه‌بوونی ئازادیدا بینیوه‌ته‌وه‌ . به‌ گوێره‌ی چوونه‌ پێشه‌وه‌ی هه‌رچی زیاتری ئازادی , ئه‌م جه‌نگه‌ی مرۆڤ له‌گه‌ڵ سروشتدا ڕوو له‌سه‌ر بووه‌ . وه‌ به‌ گوێره‌ی هاتنه‌ خواره‌وه‌ی ئازادی و زۆر بوونی زه‌بروزه‌نگ له‌سه‌ریان , لێكترازانی ڕیزه‌كانی كاری به‌كۆمه‌ڵ زیاتر و قڵشتی نێوانیان گه‌وره‌تر و ڕۆیشتنیان خاوتر و هه‌ڵمه‌تیان لاوازتر و ده‌ستكه‌وتیان كه‌متر و سه‌ركه‌وتنیان قورستر بووه‌ . كاری به‌كۆمه‌ڵ په‌یوه‌ندییه‌كی ڕاسته‌وانه‌ی هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ ئازادی ئه‌ندامه‌كانیدا . تا ئازادی زیاتر بێت , یه‌كیه‌تی نێوان ئه‌ندامه‌كان پته‌وتر و بڕی كاریان زۆرتر ده‌بێت . ئه‌م ئازادییه‌ كه‌ هێنده‌ فراوان ده‌كرێته‌وه‌ تا پانتایی كۆمه‌ڵگا هه‌ر هه‌مووی بگرێته‌وه‌ , یه‌كیه‌تی نێوان مرۆڤه‌كانیش به‌ گوێره‌ی ئاسته‌ به‌رزه‌كانی ئه‌و ئازادییه‌ , توندوتۆڵتر ده‌بێته‌وه‌ . یانی ئازادی هه‌تا زیاتر بكرێت , یه‌كیه‌تی " یه‌كبوون " پته‌وتر ده‌بێت . ئازادی بریتییه‌ له‌ ده‌رگا كردنه‌وه‌ به‌ ڕووی خۆویستنی مرۆڤدا . یه‌كیه‌تیش بریتییه‌ له‌ ده‌رگا كردنه‌وه‌ به‌ ڕووی ئه‌و ویستن دا " مه‌به‌ست له‌ هه‌موو مرۆڤه‌كانی دیكه‌یه‌ , واته‌ هه‌موو _ئه‌و_ه‌كان " . به‌ هه‌ر بڕێك ڕێگا له‌ به‌رده‌م خۆویستن دا ئاوه‌ڵا بێت , به‌و بڕه‌ ڕێگا له‌ به‌رده‌م _ئه‌و ویستن_یشدا ئاوه‌ڵایه‌ . خۆویستن له‌گه‌ڵ ئه‌و ویستنی گشتدا دێته‌وه‌ , به‌ڵام له‌گه‌ڵ ئه‌و ویستنی تاكی تایبه‌ت " نوێنه‌ری گشت" دا نایه‌ته‌وه‌ . ئه‌وه‌ی كه‌ ڕێگا له‌و ئازادی و یه‌كیه‌تییه‌ ده‌گرێت , له‌و خۆویستن و ئه‌و ویستنه‌ ده‌گرێت , تاكی تایبه‌ته‌ . ئه‌م تاكه‌ تایبه‌تانه‌ی ناو كۆمه‌ڵگا كه‌ له‌ هه‌موو شوێن و سه‌رده‌مێكدا خۆیان كردووه‌ به‌ نوێنه‌ری گشت , سه‌رسه‌ختانه‌ به‌ره‌نگاری ئازادی و یه‌كیه‌تی , خۆویستن و ئه‌و ویستنی كۆمه‌ڵانی خه‌ڵك , بوونه‌ته‌وه‌ . تاكی تایبه‌ت ویستنیان به‌ زۆر خستووه‌ته‌ جێی خۆویستن و ئه‌و ویستنه‌وه‌ . _ئه‌و_ی گشت یان فڕێ داوه‌ و _ئه‌و_ی تاكی تایبه‌تیان له‌جێ داناوه‌ . ئه‌وه‌ی زه‌مینه‌ی مادیی بۆ ئه‌م تاكی تایبه‌ت " نوێنه‌ر" ویستنه‌ ڕه‌خساندووه‌ , سیستمی عه‌قڵ سالاریی و نایه‌كسانی له‌ ده‌سه‌ڵاتدا و بیرۆكه‌ی ته‌وه‌ره‌ به‌ستنی تاك بووه‌ به‌ ده‌وری گشتدا . مه‌سه‌له‌ی ته‌وه‌ره‌ به‌ستنی تاك به‌ ده‌وری گشتدا , هه‌ر مه‌سه‌له‌ی قوربانیدان نییه‌ به‌ تاك , به‌ڵكو قوربانیدانه‌ به‌ په‌یوه‌ندی یه‌ك ویستنی نێوانیشیان " واته‌ په‌یوه‌ندی یه‌كتری ویستنی مرۆڤه‌كان له‌ كۆمه‌ڵگادا " . یه‌كتری ویستن كه‌ له‌سه‌ر بناغه‌ی خۆویستنه‌وه‌ بنیات ده‌نرێت , له‌گه‌ڵ عه‌قڵ سالاریی و تاكی تایبه‌ت " نوێنه‌ری گشت " و ده‌سه‌ڵاتدارێتیدا نایه‌ته‌وه‌ .
ئه‌م خۆویستن و یه‌كتری ویستنه‌ , په‌یوه‌ندییه‌كی هێجگار قووڵ و پته‌وی له‌گه‌ڵ ئاره‌زووه‌كان " خواسته‌ ده‌روونییه‌كان " ی مرۆڤه‌كاندا هه‌یه‌ . به‌و بڕه‌ی ئاره‌زووه‌كانی مرۆڤ له‌ قه‌یدوبه‌نده‌كانی عه‌قڵ سالاریی ئازاد ده‌بن , به‌و بڕه‌ خۆویستن و ئه‌و ویستن " یه‌كتری ویستن " یش ئازاد ده‌بن . ئه‌م خۆویستنه‌ , خۆویستنی تاكی تایبه‌ت نییه‌ كه‌ له‌ سه‌ر بناغه‌ی سه‌ركوت كردنی خۆویستنه‌كان و یه‌كتری ویستنه‌كانی ناو كۆمه‌ڵگا درێژه‌ به‌ ته‌مه‌نی نه‌گریسی خۆی ده‌دات , به‌ڵكو خۆویستنی مرۆییانه‌ی هه‌موو یه‌كێك له‌ مرۆڤه‌كانی ناو كۆمه‌ڵگایه‌ به‌بێ جیاوازی , وه‌ ته‌نیا له‌سه‌ر بناغه‌ی ئه‌م خۆویستنه‌ گشتییه‌شه‌وه‌یه‌ كه‌ یه‌كتری ویستن باڵی به‌ سه‌ر هه‌ر هه‌موو كۆمه‌ڵگادا ڕاده‌كێشێت .
خۆویستنی تاكی تایبه‌ت " نوێنه‌ری گشت " , خۆویستنێكی كۆنه‌په‌رستانه‌یه‌ , چونكه‌ له‌ سه‌ر پلیشاندنه‌وه‌ی خۆویستنه‌كانی دیكه‌وه‌ بنیات ده‌نرێت . خۆویستنی تاكی تایبه‌ت له‌ سه‌ر بنه‌مای نایه‌كسانییه‌وه‌ , كه‌ تاڵان كردنی خۆویستنه‌كانی كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكه‌ , باڵا ده‌كات . خۆویستنی تاكه‌كانی گشت " هه‌ر هه‌موو مرۆڤه‌كان به‌بێ جیاوازی " پێشكه‌وتنخوازانه‌یه‌ , چونكه‌ له‌سه‌ر بنه‌مای به‌ فه‌ڕمی ناسینی خۆویستنی یه‌كترییه‌وه‌ بنیات ده‌نرێت . خۆویستنی تاكه‌كانی گشت یه‌كسانیخوازانه‌یه‌ , مرۆییانه‌یه‌ , یه‌كپێگرتووانه‌یه‌ " یه‌كیه‌تی پێكهێنه‌ره‌ " . خۆویستن له‌ كۆمه‌ڵگادا به‌و مانایه‌ دزێو و ناشرینه‌ , كه‌ بوژاندنه‌وه‌ی خۆی له‌ سه‌ر پووكاندنه‌وه‌ی خۆویستنه‌كانی خه‌ڵكانی دیكه‌ بێنێته‌ ده‌ره‌وه‌ . تاكی تایبه‌ت ڕێك ئه‌مه‌ ده‌كات . تاكی تایبه‌ت به‌ ناوی نوێنه‌رایه‌تی گشت ه‌وه‌ , ئاستی كه‌سایه‌تی خۆی هه‌میشه‌ به‌رز و به‌رزتر ده‌كاته‌وه‌ . تاكی تایبه‌ت به‌ ناوی نوێنه‌رایه‌تی گشت ه‌وه‌ , ده‌سه‌ڵاتی خۆی به‌سه‌ر كۆمه‌ڵانی خه‌ڵكدا ڕاهێشت ده‌كات . ناكی تایبه‌ت هه‌میشه‌ ئایدیاكانی خۆی به‌ به‌كار هێنانی شێوازی جۆراوجۆر , گشتیی ده‌كاته‌وه‌ . تاكی تایبه‌ت , له‌ شۆڕشگێڕترین حاڵه‌تیدا , سه‌رسه‌ختانه‌ په‌یگیری ده‌كات له‌سه‌ر مانه‌وه‌ی جیاوازی له‌ نێوان ڕیزه‌كانی خه‌ڵكدا . سه‌رسه‌ختانه‌ په‌یگیری ده‌كات له‌سه‌ر مانه‌وه‌ی جیاوازی له‌ نێوان خۆی و هاوڕێكانی خواره‌وه‌یدا . تاكی تایبه‌ت , ده‌سبه‌رداری ژیانی خۆی ببێت , ده‌ستبه‌رداری زنجیره‌ مه‌راتیب نابێت له‌ هیچ ئۆرگانێكی سیاسی و ئیداری و سه‌ربازیدا . تاكی تایبه‌ت هه‌میشه‌ له‌ ژیانی كۆمه‌ڵایه‌تی و سیاسیدا لوتكه‌ نشینه‌ . هه‌موو ڕابه‌ره‌ حزبییه‌كانی دونیا , له‌مپه‌ڕی ڕاسته‌وه‌ بۆ ئه‌وپه‌ڕی چه‌پ , كۆمه‌ڵێكن له‌و تاكه‌ تایبه‌تانه‌ . خۆویستنی تاكی تایبه‌ت , هه‌میشه‌ كۆنه‌په‌رستانه‌یه‌ , چه‌وسێنه‌رانه‌یه‌ , به‌ مانای ته‌واوی ووشه‌ نامرۆییانه‌یه‌ . خۆویستنی تاكی تایبه‌ت , یه‌كێكه‌ له‌ گه‌وره‌ترین گرفته‌كان له‌ به‌رده‌م ڕزگار بوونی سه‌رتاپای كۆمه‌ڵگای مرۆڤایه‌تیدا .

كۆتایی ئه‌یلولی 2006