هه‌ر که‌سه‌ چه‌ ئاوازێ مه‌وانۆ، منيش وه‌ ماچۆ   

فه‌همی کاکه‌یی  

fahmikakaee@yahoo.se

(ئی نویسنا وه‌ هه‌ورامی نییه‌ن، وه‌ ماچۆن)

ماوه‌یه‌وه‌ن هه‌ر یه‌که‌ و گه‌ره‌کشه‌ن یانه‌ی یۆش جیا که‌رۆوه‌، هه‌تا وێره‌گا وه‌نه‌شان باچه‌ ئی یانه‌ جیاکه‌رده‌وه‌ کارێ خراوه‌ن، یه‌کیانه‌یی په‌ی ئێمه‌ کارێ فره‌ زه‌رووره‌ن که‌س گۆشت وه‌نه‌ نمۆ.

ده‌مشان مه‌که‌راوه‌ ماچا: ئیل و بیل مۆ وه‌ زوان یۆمان بوانم.

وه‌نه‌شان ماچم: ئێمه‌ کورده‌نمێ مۆ وه‌ کوردی بوانم.

ماچا: زوان دایه‌مان گه‌ره‌که‌ن.

ماچم: زوان و زاراوه‌ دووه‌ چشت جیارازه‌ن.

ماچا: ئه‌ی وه‌چی چه‌ سوێد په‌یمان هه‌نه‌ن وه‌ زوان دایه‌مان بوانم به‌ڵام چه‌ کوردستان په‌یمان نییه‌ن، ئه‌ی وه‌چی چه‌ سویسرا وه‌ چوار زوان مه‌وانا.

وه‌نه‌شان ماچم: ئانه‌گه‌له‌ زوانه‌نێ، ئینه‌گه‌له‌‌ زاراوه‌نێ.

گه‌ره‌کشان نییه‌ن حاڵی بوا.

ماچم: ئه‌گه‌ر وێسه‌ بۆ مه‌وم وه‌ چوار ملله‌ت.

ماچا: خواش که‌رده‌ن بیه‌نمێ وه‌ هه‌فتا ملله‌ت.

په‌ی چێش من ئی نویسنا وه‌ ماچۆ مه‌نویسنی؟ په‌ی ئانه‌ی حاڵینه‌وان حاڵی بوا، کاره‌که‌مان چ قه‌ره‌ سه‌خت مۆ ئه‌گه‌ر هه‌رکه‌س و وه‌ زاراوه‌ی یۆش بوانۆ، ده‌ی من گه‌ره‌کمه‌ن ئایله‌کانم فیزیا و کیمیا وه‌ ماچۆ بوانا، مه‌لییه‌ سه‌ر که‌ل شه‌یتان و نمه‌یه‌ واره‌وه‌، بزانم چێش مۆ، که‌س گۆشم چه‌نه‌ مه‌گێرۆ؟ ئینه‌ کارێ نه‌کرده‌نییه‌ن.

جارێ هه‌نی، په‌ی چێش من وه‌ ماچۆ مه‌نویسنی؟ من هه‌تا ئیسته‌ باس گۆرانم که‌رده‌ن و واته‌نم، گۆرانی چی بنه‌زاراوه‌گه‌له‌ پێک ئامان:

هه‌ورامی، ماچۆ، زه‌نگنه، شێخان، باجه‌ڵان

به‌ڵام چه‌ ڕاستییه‌را ئی بنه‌زاراوه‌گه‌له‌ جیاوازیشان هه‌نه‌ن، وه‌ك چه‌نی بادینی و بۆتانی جیاوازیشان هه‌نه‌ن، یان هه‌ولێری و سلێمانی، ئینه‌گه‌له‌یش واسه‌نێ‌. جارێ جیاوازییێ بنه‌ڕه‌تی چه‌ ئارای هه‌ورامی و ماچۆ ئانه‌نه‌ که‌ چه‌ هه‌ورامی نێر و ماشان هه‌نه‌ن، به‌ڵام چه‌ ماچۆ نێر و ما نییه‌ن، رسته‌ی ئه‌رێ و نه‌رێ وه‌ک یه‌ک گه‌ردان نمه‌وا، وشه‌ی جیاوازمان فره‌ن، به‌ڵام ئینه‌ ئانه‌ نمه‌یاونۆ که‌ چه‌ یه‌کتر حاڵی نه‌وم، گه‌ره‌کمان بۆ حاڵی مه‌وم، چه‌ ڕاستییه‌را ئه‌گه‌ر گه‌ره‌کمان بۆ دمای ماوه‌یێ تێکه‌ڵی چه‌ گشت زاراوه‌کان حاڵی مه‌وم. من فره‌ سه‌یره‌ن وه‌لامه‌وه‌ په‌ی چێش یۆمان فێر زوانێ بێگانه‌ مه‌که‌رم به‌ڵام زوانه‌که‌ی یۆمان په‌یمان سه‌خته‌ن؟

ئارۆ خه‌ڵکێ په‌یا بیه‌نێ فره‌  بێوژدانه‌نێ، ماچا: ئه‌گه‌ر شمه‌ نارزدێ وه‌ زوان یۆمان بوانم فه‌رقتان چه‌نی سه‌دام حوسێن چێشه‌ن؟

ئینه‌ که‌ی قسه‌ی پیاو عاقڵه‌ن؟

یان ئه‌گه‌ر باچم: زاراوه‌ی کوردی بیه‌نه‌ زاراوه‌ی ستاندارد با گشتمان وا زاراوه‌ بوانم و سه‌ر چه‌ یۆمان و چه‌ ئایله‌کانمان نه‌شێونم.

 ماچا: شمه‌ سۆرانی په‌رسته‌ندێ؟ شمه‌ پیاو (میت)ه‌ندێ دیاره‌ن چه‌ بنه‌وه‌ ڕێککه‌فته‌ندێ.

ماچم: کارمان وه‌سه‌ر باکووره‌وه‌ نییه‌ن ئیمه‌ باس باشوور مه‌که‌رم.

ماچا: مۆ باس گشت کوردستان که‌ره‌م.

ماچم: ئه‌لفبای کوردی گونجیان چه‌نی زوان کوردی.

ماچا: شمه‌ پیاو سعوودییه‌ندێ.

ماچم: نێره‌ن.

ماچا: بدۆشدێش.

ده‌سا ئه‌گه‌ر وێسه‌ بۆ، باینان گه‌ره‌کش بۆ وه‌ باینانی بوانۆ، هه‌ورامان وه‌ هه‌ورامی، سۆران وه‌ سۆرانی، ئێمه‌یش گه‌ره‌کمانه‌ن وه‌ ماچۆ بوانم، تازه‌ ئیمه‌ ده‌فته‌ره‌ ئایینیه‌کانمانیش وه‌ ماچۆنێ، په‌ی چێش وه‌ زاراوه‌یێ هه‌نی بوانم؟  خۆ زاراوه‌کان هه‌نی چه‌ زاراوه‌که‌ی ئێمه‌ باشتر نییه‌نێ.

بۆیه‌ من گه‌ره‌کمه‌ن چه‌ کاک مه‌سعوود مه‌ولا ده‌ست وه‌ باڵشه‌وه‌ بگێرۆ، پۆڵاپه‌رچینش که‌رۆ، داود که‌وه‌سوار به‌یه‌و وه‌ هاناشه‌وه‌،چه‌ ئارای ناڵ و بزمار بسانۆشه‌وه‌، گه‌ره‌کمه‌ن چه‌نه‌ش بارزۆ ئایله‌کانمان وه‌ ماچۆ بوانا، با زاراوه‌که‌مان نه‌فه‌وتێو، ئینه‌ مۆ؟

من نمه‌زانی ئی زاراوه‌گه‌له‌ چه‌نای چن ساڵه‌ن وه‌نه‌شان نه‌وانانمان په‌ی چێش نه‌فه‌وتیانێ، ئیسته‌ که‌ سه‌ددام حوسێن نه‌مه‌نه‌ن مه‌فه‌وتیا؟ حاڵێم که‌ردێ. یان من چه‌ دیموکراسی حاڵی نه‌ویه‌نا، یان شمه‌ سه‌روقنگ چه‌نه‌ش حاڵی بیه‌ندێ.

چن ڕۆیێ وه‌ر چه‌ ئیسته‌ چه‌ یانه‌ نه‌ویم، وه‌ختێ ئاماناوه‌ کناچه‌ وتکه‌ڵه‌که‌م واتش: باوه‌، پیاوێ ته‌له‌فۆش په‌یت که‌رد.

واتم: نامش چێش بی؟

واتش: نمه‌زانی، به‌ڵام کورد بی.

واتم: وه‌ سۆرانی قسه‌ش که‌رد یان وه‌ کرمانجی؟

واتش: وه‌ کوردی.

ئی گفتوگۆیه‌ی من و کناچه‌که‌که‌م چشتێمان فێر مه‌که‌رۆ؟

 

2007-10-16

 

           

 

19/10/2007

 

goran@dengekan.com

 

dangakan@yahoo.ca