كةلاريةكان , خةباتطصرن يان ئاذاوةطصرن
هيشام ئاكرةيي

   

karzan@spray.se

تةنانةت ئاذاوةكةش تاواني دةسةلاَتة نةك خؤثصشاندةران

 

دةسةلاَتداراني شاري كةلار، وةك حكومةت و حزب، و ضةند ثارتي ضةثلةقووت بؤ يةكصتي، بلاَويان كردةوة كة ئةوانةي خؤثصشاندانيان  لةشاري كةلار كردوة، كؤمةلَص كةساني طوصرةشصوصنن و لةناوياندا ئةنسا ر و ئيسلاميش هةن... (ئاذانسةكاني هةوالَ)

لايةنطراني يةكصتي سةبارةت بةو خؤثصشاندانة دةلصن: ئةوانة سةر بة ئيسيلاميةكانن و باأةطاي ذنانيان سووتاندوة و بةشصكي تريش هيرشيان كردوة سةر ثةروةردةي شارةكة،ئةوان ئةو قوتابيانة بوون كة ساقيتن و لة قوتابخانة سةرنةكةتوون. (أاطةياندني حزبي)

هةندص كةساني تري لايةنطري يةكصتي، دةلَصن: هصزي ثؤليس ناضاركرا تةقة لة خؤثصشاندةران بكةن، ضونكة ئةو خؤثصشاندةرانة بةردي طةورةيان ثص بووة وئةوةي بةرد بطرصتة ثؤليس مستحةقي طوللةية.(تابووري ثصنجةمي سةر بة يةكصتي)

ئةم بؤضوونانةي سةرةوة، ثصويستة لصكبدرصنةوة و بزانرصت دةسةلاَتداراني كوردستان و يةكصتي دةيانةوصت باردووخةكة بةرةو كام ئاقار ببةن و ض جؤرة سيستةمصكي سياسي و ئيداري لة كوردستان دورست بكةن.

من نامةوصت كوردستان لةطةلَ ئةوروثا بةراورد بكةم ئةطينا دةلَصن كوردستان و ئةروثا كوجا مةرحةبا، بةلاَم لة طةلَ عصراقي هيوا وئاشتي، عصراقي فصدرالي بةراورد دةكةم. ئةو عصراقةي كة يةكصتي و دةسةلاَتداراني كوردستان دةلَصن، كوردستان دةكةينة نموونة بؤ عصراق....

لةعصراقي هيوا وئاشتيدا، أؤذانة و بص بسوولة و أةزامةندي حكومةت، دةيان خؤثصشاندان دةكرصن و دةيان دروشم دذي  ئةمريكا،شيعة، سوونة  و حكومةت بةرز دةكرصنةوة، زؤر جار خؤثصشاندةران توندوتيذيش بةكار دصنن، بةلاَم تاوةكوو ئصستا ثؤليسي عصراق نةوصراوة، تةقة لة خؤثصشاندةران بكةن.. حةديان ضيية ثاشان بة أاجيمة و دؤشكة وةلاَمي ثؤليس و ئةمريكيةكان دةدرصتةوة..

زؤرجار، ئةمريكا و حكومةت و ثؤليسي عصراق دلَنيان لةوةي خؤثصشاندةران سةر بة حزبي بةعس و ئةلقاعيدةشن، سةرةأاي ئةوة، نة ئةمريكا و نة ثؤليسي عصراق تةقة لةو كةسانة ناكةن... لة كةركووك  و تكريت و بةغدا و سامةرا و بةعقوبة و طةلص شاري تري عصراق ضةندين جار أةسمي سةدداميان بةرزكردؤتةوة، بةلاَم وةلاَمي خؤثصشاندةران بة ضةك نةدراوةتةوة....

بةم شصوةية بصت، ثصويستة عصراق ببصتة نموونة بؤ كوردستان و  لة ضةند مانطصكي تر بة ئةمري دةستووري تازةي عصراق خؤثصشاندةراني كةلار بؤيان دةبصت لة بةغدا شكاوةت لة دةسةلاَتي كةلار و كوردستان بكةن، هةر وةها بؤيان هةية حزبيش دروست بكةن و بص موافةقة و اةزامةندي دةسةلاَت جةريدةش دةربصنن. 

 هةر لة عصراقي عةرةبي، كاتصك خؤثصشاندان دةكرصن، كردةوةي نابةجصش لةطةلَياندا أؤدةدةن.. أؤداوي ثردي ئيمامةكان لة بةغدا، جؤرصكي ئاذاوة بوو، كة توند تر بؤ لة دزي و سوتاندني بارةطا.. يةكةمين لايةن كة خةريكة تةحويلي دادطا دةكرصت لةسةر ئةو تاوانة، وةزارةتي ناوخؤ و بةرطري عصراقة... ضونكة ئامادةكارييان بؤ ئةو جؤرة كردةوانة نةكردبوو.

لة شاري كةلاريش، ثصويست بؤ هصزةكاني ثؤليس و قائمةقام خؤيان بؤ ئةو جؤرة كردةوانة ئامادة كردبا. خؤ ئامادةنةكردن بؤ ئاذاوة لةناو خؤثصشانداندا، خةتاي  أصكخةراني خةؤثصشاندانةكة نيية، بةلَكوو خةتاي ثؤليس و دةسةلاَتة. لة دونيادا دةتوانين دةيان نموونةي لثصرسينةوةي ثؤليس بصنين ضونكة وةك ثصويست خؤيان ئامادة نةكردوة بؤ خؤثصشاندان.. بؤية هةتتا ئاذاوةكةش تاواني دةسةلاَتة نةك خؤثصشاندةران.  

بؤ نموونة ئةمريكا، بؤ ئةوةي بةرثرسيار نةبصت لة كوشتني عصراقيةكان، أؤذانة دةيان سةربازي خؤي بةكوشت دةدات.. لة عصراقي هيوا و ئاشتيشدا بةردةوام حكومةت بةرثرسيار دةكرصت لة كوشتني هةر كةسصك، و داني قةرةبووي زيان بة كةسوكاري شةهيداني عصراق، ئيعتراف كردنة بة بةرثرسياري حكومةت و بؤية لة جياتي طياني شةهيدان ثارة بة كةسوكاريان دةدرصت وةك قةرةبؤي زيان.

لايةنطران و أاطةياندني يةكصتي، نةك تةنيا لة بةرثرسياريةتي أادةكات، بةلكوو هةولَ دةدةن تةقة كردن لة خؤثصشاندةران بكةنة كارصكي ئاسايي، و خةلَكةكة وا تصبطةيةنن، كة ئةوةي بةر فرةبدات، تةقة لص دةكرصت و ئةو كرةوةية بةشتصكي أةوا دادةنصن..

 هةلبةتة بةندة لةطةلَ كاري توندو تيذدا نيية، لة هةر لايةكةوبصت.. بةلاَم لةسةرتادا دةبص دةسةلاَت بة شصوةيكي ياسايي كاربكات و توندوتيذي بةكار نةهصنصت و مافة سةرةتاييةكاني جةماوةر دابين بكات. ئةوةي لة شاري طةلار كرا دةتوانين بخةينة خانةي تيرؤر و ئاذاوةي دةسةلاَت.

ضونكة ئةطةر بةم شصوةية هةلَسووكةوت بكرصت، ئةوة ئيسرائيل هةقي كوشتني هةموو فةلةستينيةكاني هةية.. فةلةستينيةكان أاثةأيني بةرد دةكةن. فةلةستينةكان لةطةلَ بةرد ضةكيش بةكار دصنن، و ئةطةر ئيسرائيل بةهةمان شصوةي دةسةلاَتداراني كورد هةلَسووكةوتيان كردبا، ئصستاكة عةةربصكي فةلةستيني نةدةما....

ئةندامصكي يةكصتي  كة خؤي بة ديموكرات دايدةنا و خةلَكاني تر بة نافام  و داواي لاسايي كردني ئةوروثاي دةكرد، سةبارةت بةخؤصشانداني كةلار وتي: ئةوةي بةر فرةبدات و جامةكان و دوكانةكان بشكصنيت، مستةحةقي ئةوةية بة طوللة وةلاَمي بدرصتةوة. نازانم لة كام قامووسي ديموكراسيدا ئةو بةأصزة ئةو ياسايةي خوصندوة و لةكام وةلاَتي ديموكراسيدا وةلاَمي بةرد بة طوللة دةردصتةوة...

ئةو بةأصزة دةي وت لة ئةوروثا ثؤليس هةموو ثرسيارصك دةكات، ثاشان أازي دةبصت خؤثصشاندان بكرصت و ئيجازة دةدات. ئةو بةأصزة نازانصت ثؤليس لة ئةوروثا بؤ ئةوةي ثؤليس خؤيان بؤ (ئةو) خؤثصشاندانة ئامادةبكةن، هةموو ثرسيارصك دةكةن،  و بؤ ئةوةي بارودووخةكة لة دةستيان دةرنةضصت..

 

 هةلبةتة ثصم سةير نيية، قائمةقام و دةسةلاَتداراني طةلار، بةم شصوةية وةلاَمي جةماوةري شاري كةلار بدةنةوة. ثصم سةيريسش نيية لة خؤثصشانداندا كاري سوتاندن و دزي و جةردةييش بكرصت.. ضونكة لةم جؤرة دةسةلاَتةدا، هةر ئةو كردةوانة لص دةوةشصتةوة.. كة بةعسي بؤ بة بةثرسيار، كة ئيستخباراتي سةددام بؤ بة زانياري و ثؤليس، كة هصزي ئارئار (أاو أووت) بؤ بة بةثرسياري حزب، هةر ئةم جؤرة كارانة دةكةن..

كاتصك بةرثرسيار، طةورة دزي شارةكة بصت، كاتصك جةردظان لةناو شاردا ثياسة بكةن،  ئاسايية لةناو خؤثصشاندانيشدا ئةم جؤرة كارانة أؤبدةن.

بة لةبةرضاو طرتني كردةوةكاني دةسةلاَتي كوردستان و دابونةريتي ثارتايةتي لة كوردستان، ثصويستة طةلي كورد بةر ئةوةي قسةكاني أاطةياندني ئةوان ثةسةند بكةن، كؤمةلَص ثرسيار لة خؤبكةن و لةوانة، ئةو كةسانة كصن ئةوانةي دزي و جةردةييان لة ناو خؤثصشانداني شاري كةرلاردا  كردوة؟؟؟ يان ئةو كةسانة كصن ئةوانةي خةلَكيان بؤ ئاذاوةطصأان هانداوة؟؟؟

ئاية دةكرصت دةسةلاَتداران بؤ ئةوةي أؤي سياسي و ئيداري ئةو خؤثصشاندانة بشارصتةوة، هةولَي ئةوةي نةدابصت ضةند كةسانصكي هاندابصت بؤ ئةو جؤرة كردةوانة؟؟؟ يان دةسةلاَتي كوردستان دوورة لةم جؤرة كردةوانة؟؟؟ ئاية ئاسان نيية ضةند كةسانصكي كرص طرتة لة لايةن دةسةلاَتةوة ئةم جؤرة كارانةيان كردبصت؟؟ ئاية ناكرصت هةر خودي هصزي ثاراستن ئةو كارةيان كردبصت و بة مةتةلَي عةربييان كاركردبصت  ئةوةي دةلَصت (حاميها حراميها) واتة ( خودي ثاراستنةكة دزةكة بصت)؟؟؟

لةو هةموو ثرسيارانةش طرنط تر ئةوةية، بؤ دةسةلاَتداراني شاري كةلار ئامادةن، رصكخراوصكي تيرؤركاري وةك ئةنساو ئيسلام، بة خاوةن هصز و طةورة ثصشان بدةن، لة كاتصكدا دةلَصن ناوضةي سلصماني لة تيرؤريستان ثاك كراوةتةوة...

لةوانةية دةسةلاَتدراني كوردستان بة قسةي دؤستاني خؤيان كردبصت كة دةلَصت، (اللي جبرني علي المر اللي امر منة) (ئةوةي ناضاري كردم تالَي بخؤمةوة، شتصكي تالَ تربووة)..

بة أاي طةلص كةس ئةوةي دةسةلاَتداراني كةلاري ناضاركردوة ئةنسار و ئيسلام طةورة بكات، داخوازية سياسيةكاني جةماوةر كةلار بووة....

خالَصكي طرنطي ئةم بابةتة، هةولَداني دةسةلاَتداراني كوردستانة بؤ دروست كردني حالَةتصكي ترس لاي جةماوةر و بةو شصوةية دةمي خةلَك بطرن و نةهصلَن هيض ريكخراوصكي سياسي دذ بة دةسلاَتداران و لة ثصناو نةماني طةندةلَي و فةسادي ئيداري و سياسي كار بكةن..

دةرهصناني بةياني هاوثةش لة لايةن يةكصتي و حزبي شيوعي و يةكطرتوو و سؤسياليست، سيكنالَصكي ترسناكة بؤ نةهصلاني ئوثؤزسيون و أاي دذ لة كوردستاندا... ئةم جؤرة هةلَسووكةوتةتانة تةنيا أؤداوةكةي شاري كةلار ناطرصتةوة، بةلَكوو بة كؤمةلَي خالَي ترةوةش طرصدراوة... وةك تةقةكردن لة خؤثصشاندانةكاني شاري سلصماني، هةروةها بصدةنطي ئةو ثارتانة لة أةشنووسي دةستووردا.

ئةم شصوةيةي بةأصوةبردن و سةركوتكردني ئازادية سياسيةكان، بة ثصضةوانةي ئةو ئازادييةية كة لة عصراق هيوا ئاشتيدا هةية...

لة عصراقدا هةمووحزبةكان ئازادانة كار دةكةن وبةيان دةردصنن. لة عصراقدا ئوثؤزسيؤنصكي بةهصز هةية، تيايدا لايةنةكان ئازادانة أاي خؤيان دةردةبأن... ثارت هةن حكومةت بة خائن لةقةلَةم ددةن، هةن كاري تيرؤريستي بة بةرطري و جيهاد لة قةلَةم دةدةن ، زؤر ثارتيش  دذي دةستوورن. هةموو ئةو بيروبؤضوونانة بةبص هيض هةأةشةيةك لة عصراق  عةرةبيدا كاردةكةن و خةباتي خؤيان دةكةن...

كةضي لة كوردستان، ثارتة يضووكةكان بؤنةتة ثاشطؤي ثارتي و يةكصتي و ناوصرن هةتتا بةياننامةيةك دةربصنن... ئيتر لة ثصناو ثارة و بةرذةوةندي بصت يان لةترسي دةسةلاَت و زينداني سياسي بصت...

ثصويستة بوترصت، دةبص بة ثصضةوانةي قسةكاني دةسةلاَتدراراني كورد،  عصراق ببصتة نموونة بؤ كوردستان لة أؤي ئازادية سياسيةكانةوة...  ئةوةي لة ئصستا  كوردستان ثيادةدكرصت، أصخؤشكردنة بؤ نةهصلاني ئةو بةشة كةمةي ئازاديي..

هةلبةتة دةسةلاَتدارني عصراق، ثصان خؤشة كوردستان بةرةو دكتاتووري بأوات، ضونكة بةو شصوةية جةماوةري كوردستان و دةسةلاَتدراني كوردستان لة يةكيتري دادةبأصن ، دوذمنايةتيةك دصتة ئاراوة و بةو شصوةية تاوةكوو دةولَةتي عصراق بةهصز دةبصتةوة، كوردستان وةك خؤي دةمصنصتةوة و لةجياتي خؤ ئامادةكردن و بونيادنان، خةريكي يةكتري دةبين...

لة كؤتاييدا دةلَصم: أاستة داطيركةران ئةنفالي ئصمةيان كردوة، و أاستة خةباتكاران ئةشكةنجةدراون لةلايةن داطيركةران و سةددامةوة، بةلاَم كورديش شةأي كردوة و  سةربازي كوشتووة و بة هزاران ثصشمةرطة لة لادصكاني كوردستان بوون و ئةوانةش شةأي داطيركةرانيان كردوة.

ئةطةر بة  قسة و كردةوةي دةسةلاَتداراني كورد بصت، كورد مستةحةقي كوشتن و ئةنفالبوونة، ضةنكة شةأي داطيركةرانيان كردوة... لةمةو دوا بؤمان نيية أةخنة لة توركيا و ئصران و سوريا بطرصن، كاتصك خؤصشاندةراني كورد دةكوذن، ضونكة كورد لة ئصران و توركيا وسورياش خؤثصشاندان دةكةن و بةر دةطرنة ثؤليسةكان و بالَةخانة أةسميش دةسووتصنن..... 

كةواتة دةسةلاَتداراني كورد بة ئيعترافي خؤيان هيض جياوزاييةكيان نةهصشت لة نصوان خؤيان و داطيركةراني كوردستاندا و كةمصك ماوة ببنة مامؤستاي داطيركةران لة سةركوتكردن و طوصرة شصوصني....