عصراق ....دةستور  !
شصرزاد ئةحمةد

                   

لـة نصـو هـةمـوو ئةو ململانص وكصشة بنبةستوانةدا ،كةسةراني حزبة دةسةلآتدارةكان دةيانةوصت بةدانـانـي دةسـتورصـك كـصشـةكان ضـارةسةر بـكةن،لـة هـةمـووي سةيرتر ئةوةية كــةبةدةسـتـورصـكي هـاوضـةرخ وثارصزةري مـافـــة سةرةتايةكاني خةلَكي ناو دةبةن ودةيانةوصت نيــشـانـي بـدةن كــــةئـةمة رًِصطة ضارةي ئةسلَية بؤكصشةكان،هةر ضةندةخوصندنةوةو شيـــكردنـةوةي زؤري لـةســةر كراوة بةلآم من تةنها دوو برِطةي ئةو دةستورة دةخـةمـة رِووكـة تـاضةندة لةدةستورصكي كؤماري ئيسلامي وةنزيكة . لةبابي(1)مادةي  (2)دا دةلَصت ئيسلام مسدةري سةرةكية بؤ داناني ياساكان و ...هتد،

هةروةها مادةي(10) دةلـَـصــت  ئـازادي ومــافــة سـةرةكـيةكان لةم دةستورةدا دياري دةكرصت و.....بةلآم بةمةرجص رِةضاوي مادةي (2) بكرصت .

بؤية زؤر بةسادةيي دةكرصت بـلَـصـيـن نـةك دةستورصــكـــي مـــةدةنـــي نــيــة ،بـةلـَكـو تةنانةت هاوسةنطيشي تصدا نيية لةثةيوةند بةو كصشةو ململانيانةي كـــة لــــةعصراقدا هةن ، بةتايبةت كصشةي ميللي .

هـــاوكـات بة دةليلي ئةوةي كة هةلَبذاردنةكانيش لةئاراداية،بؤتة فرسةتصكي باش بؤ ســةركردايةتي سياسي كوردو شيعةكان كة لةذصر شيعاراتي جؤراوجؤردا كةوتونةتة فريوداني تاك تاكي كؤمةلَطا .

ســةركـردايـةتـي سـياسي كورد وةك ثيشةي هةميشةييان كةبةدرصذايي ئةو مصذووةي  هــةيـانـة بـةبةردةوام لـة هاوثةيمانيدابوون لةطةلَ هصزة كؤنةثةرستةكاني ناوضةكة بؤية لةئايندةي عصراقي نوص بة هـــةمـــان تـةجـروبـةي سـالَةكاني 90 ي كوردستانةدا دةرِؤنةوةو زؤر بةثةلةو لــةسـةر حسابي كصشةي ميللي وضارةسةركردني لةطةلَ برا شـــيـعــةكــانيدا بــون بةهاوثةيمان ، تالَةباني وبارزاني ئةوكاتةي كـــة هةست دةكةن بــــــةنرخصكي هةرزان سياستةكانيان فرؤشتوة،بؤ كرِينةوةيان هةر زوو ثةنا دةبةنة بــةر كؤمةلآني خةلَكي شؤشطصرِي كوردستان،لة نمونةياندا جةلال تالَةباني ماوةيةك بـــــةر لةئصستا خةلَكي كوردستاني بة ئاذاوة طصرِو خائن باس دةكرد،بةلآم ئصستا كــة كــاتــي هةلَبذاردنةكانة بؤ ئةوةي سةهمصكي زياتر لة برا شيعةكانيان وةربطرن ،دصت بــاس لةوة دةكات كة جعفةري مةسةلة كةركوك دوادةخات و........ ضةند بابةتي تر ،ئةمة جطة لة خؤلَ كردنة ضاوي خةلَك شتصكي تر نية .

 لـــةبةرامبةريشدا شيعةكان لةذصر ناوي قودسيةتي دين وطةرِانةوةي دةسةلآت بؤيان

لة هةموو رِصطاكانةوة هةولَ ئةدةن بؤ كؤنترِؤلَ كردني دةسةلآتي سياسي لةعصراقدا.

هةرضةندة ئةطةري قوبولَ بوونـي ئةم دةستورة %70ي هةية،بةلآم دةكرصت بثرسين ئاية ئةم دةستورة وةزعي سياسي عصراق دةباتة جصطةيةكي تر؟لةكاتصكدا باري ئةمني رؤذ بة رِؤذ خراثتر دةبصت وكصشةو ململانص سياسيةكان وةك خــؤي بـاقيةوتا ئصستا  ئــةو حزبانة زياتر شةرِي سولَتة دةكــــةن،فةسادي ئيداري وكصشةي داهاتي عصراق و بصكاريي....  ...هتد ،طوماني تصدانية كةئةو دةستورةش ناتوانص مةسةلة ئةساسيةكان ضــارةسـةر بـكــات،بةلَكو بـة ثصضةوانةوة بةهصواشي عصراق بةرةو شةرِصكي خوصناوي طةورة دةضصت .

هـاوكـــات بةهؤي طؤرِنكاري بةردةوامي سياسةتةكاني ئةمريكا، كةدةيةوصت بةشصوة يةك رِصطايةك بدؤزصتةوة بؤ دةرضون لةو ئةزمةيةي كة لةعصراقدا هةيةتي،هةروةها هـــةلـَؤصـستــة دذبـةيةكـةكـانـي سـوثـاي داطـيركـةري ئةمريكي لة عصراقدا،واي كردوة كةوولآتاني ناوضةكةو حزبةكاني ناو عصراق هةريةكة بة ثصي ئاستي بةرذةوةنيةكاني خؤي نةخشة بؤ دوارِؤذي عصراق بكصشصت .

 ئـاشكرية لـةهةطبـة خـوصـناويـةكـةي جـؤرج بـؤش دا سةبارةت بـةهـاتنـي   سوثاكةي

بؤناوضةكةو وداطيركردني عصراق، ضةنـد خـالـَصـكي سـتراتـيجـي طـرنـط وهـةمةلايةنة هةبو ،ئـصـسـتـاكـة عـصراق بـؤتـة مـةيداني سـاغـكـردنـةوةي شـةرِي نـيـوان سةربازطةي تـيـرؤرزمـي ئيـسلامـي وتـيرؤرزمـي نـصـودةولـَةتي كة ئةمريكا سةركردايةتي دةكات ،

لـةو نـصـوةدا بـةشـصـوةك بـاري سـياسي عصراق ئالَؤزبووة كة تةنانةت ئةمريكايةكان ناضارن سياسةتي رؤذبةكار بهصنن لةمةرِ كصشةي دروست كردني سةرلةنوصي دةولَةت وبـاري ئـةمـني ونةخشةي دوارؤذي ئةو حوكمةتةي كةثرِؤ ئةمريكي بصت،يان باشترة بلَصم ضاكترين خزمةتكاري كؤشكي سثي بصت .

هـةروةهـا سـةبـارةت بـة ضارةسةركردني دؤسيةي ئةمني ودؤسيةي حوكمي كةمينة بـةسـةر زؤريـنـةداو كصشةي ميللي وكةلَةكةبووني زؤرصك لةو كصشةو ململانيانةي كة ماوةي زياتر لــةنــيــو ســةدةيــة درصــذةي هــةيـة لــةعـصراقدا، بـةبـرِواي مـن رِووداو كـصشـةكـان جـارصـكـي تـر وةك مـصـذوو دوبـارة دةبصتةوة لةعصراقدا، بـةهـؤي بـوونـي حـاكـمـي  سـةربـازيـةوة هـيض كـام لــةو كــصـشــانـة يةكـةلآ نـاكـرصــنـةوة ،لـةلايــةكـــي تـــرةوة ئةو دابــةشــكــردنـةي كـــــــةجـؤرج بـؤش ، عـصـراقـي كـرد بـةسـص بـة شـةوة كـــــــــــــة ( شــيـعــة وسونةوكــورد)ة،ئـــةوةنــدةي تــر مـةوداي كصشةو ململانيةكاني لةعصراقدا قولَتركردةوة، بصشك ئةم جؤرة لة دابةشكردنة بؤئةمريكا ئامانجي  دوور

ونزيكي  تصدابوو .

تةمةني ئـةم يـةك دوو سـالـَةي حـكـومـةتـةكـانـي عصـراق ئـةوةي دةرخست كة جطةلة توافقصك كةخؤيان باسي دةكةن لةسةر دابةشكردني دةسةلآت،تائصستا هيض ئاكامصكي باشي نةبووة لة ضوار ضصوةي ئةو كصشةو ململانصيانةي لةعصراقدا هةية .

دةورةي رِابـوردوو نـيشـانـةكـان بـةرِؤشـني دياربوو كةمةسةلةي دةسةلآت وئايندةي مانةوةي سوثاي داطيركةري ئةمريكي كصشةو رِصطري طةورةي لةبةردةمداية،هةربؤية هصواش هصواش ئةمريكايةكان بةناضاري لـةطـةلَ شـيـعـة سـيـاســيةكـان رِصـك دةكةون وجلَةويان بؤ شل دةكرصت ، بـةلآم بـةومـةرجـةي سـوثـاي ئةمريكي دةستي بة مةرامة طلآوةكاني خؤي بطات ،ئيتر هـةمـوو ئةو بةدبةختي وناهةمواريةي بةسةر كؤمةلَطاي عصراقدا دصت،نة بؤ شيعةو هاوثةيمانةكانيان ونة بؤ ئةمريكايةكان طرنط نية ،ضونكة لــــةرِاستيدا ئةو ديموكراسيةي كـة جؤرج بؤش بةدياري داوصتي بةكؤمةلَطاي عصراقي جــصــطــةي نـان وكـارو بـيـمــةي ذيـــان و سـةربـةخـؤي وئـاسايش و وئازادي .... هتد دةطرصتةوة بؤيان .